BOODSCHAP VOOR DE DAG VAN DE SCHEPPING

Prot. Nr. 582

† B A R T H O L O M E O S

DOOR DE GENADE GODS AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL
NIEUW ROME EN OECUMENISCH PATRIARCH
AAN DE GEHELE KERK: GENADE, VREDE EN BARMHARTIGHEID
VAN DE MAKER VAN DE HELE SCHEPPING,
ONZE HEER EN GOD EN HEILAND JEZUS CHRISTUS

---

Beminde broeder-Hiërarchen en geliefde kinderen in de Heer,

Door het welbehagen en de genade van de vrijgevige God zijn er 30 jaar
verlopen sinds de toewijding van de dag van de Indictie en de eerste dag van het kerkelijk jaar door Heilige en Grote Kerk van Christus tot “Dag van de bescherming van het milieu”. Dat initiatief bracht overvloedig vrucht voort. We hebben ons niet enkel tot de orthodoxe gelovigen gericht, noch enkel tot de christenen of de vertegenwoordigers van andere religies, maar ook tot vooraanstaande politici, milieu- en andere specialisten, tot de intellectuelen en iedere mens van goede wil, om hun bijdrage te vragen.

De milieu-acties van het Oecumenisch Patriarchaat sporen de theologie aan om nadruk te leggen op de waarheid van het christelijke mensbeeld en wereldbeeld, de eucharistische beschouwing en het gebruik van de schepping, en de geest van het orthodoxe ascetisme als grondslag voor het begrijpen van de oorzaken van, en confrontatie met het ecologische probleem. De bibliografie betreffende het theologisch-ecologische of ecologisch-theologische is uitgebreid en is samengesteld uit het geheel
van de opmerkelijke orthodoxe getuigenis over de grootste uitdagingen waar de hedendaagse mensheid het hoofd aan moeten bieden, evenals het leven op aarde. Het bestuderen van het ecologische probleem en de kosmologische dimensies en verval van de zonde, die vervreemdende innerlijke “omkering van waarden” bij de mens, brengt de relevantie van sociale en milieuproblemen aan het licht, en de noodzaak van
een gemeenschappelijke aanpak. Zich inzetten voor de bescherming van de integriteit van de schepping en voor sociale rechtvaardigheid, zijn acties die samenhangen en onscheidbaar zijn.

Het belang dat het Oecumenisch Patriarchaat aan de bescherming van het
milieu hecht, is niet opgekomen als reactie op de hedendaagse ecologische crisis. Ze komt er niet uit voort. Het was enkel het voorwendsel en de gelegenheid voor de Kerk om haar ecofiele beginselen uit te drukken, te ontwikkelen, te verkondigen en uit te diepen. De bestendige bezorgdheid van de Kerk voor het leefmilieu is gegrondvest in haar ekklesiologische eigenheid zélf, en haar theologie. De eerbied voor en bescherming van de schepping maken integraal deel uit van ons geloof, en vormen de grondslag van ons leven in de Kerk en als Kerk. Het eigenste leven van de Kerk staat gelijk aan een “beleefde ecologie”, van daadwerkelijke eerbied en zorg voor de schepping, bron van haar ecologische acties. In de grond is het belang dat de Kerk
hecht aan de bescherming van de schepping, een uitloper van de Goddelijke Eucharistie, in alle dimensies van de relaties die haar met de wereld binden. Het liturgische leven van de Kerk, haar ascetische moraal, haar herderlijke diakonie, de beleving van het Kruis en de Opstanding door haar gelovigen, het onverzadigbare verlangen naar de eeuwigheid, kortom dat alles vormt een gemeenschap van personen
voor wie de natuurlijke werkelijkheid geen materieel voorwerp is dat slechts de verzadiging van de noden van het individu en de mensheid dient. Ze is een handeling, een daad, een gewrocht van de persoonlijke God, die ons uitnodigt om haar te eerbiedigen en te beschermen, door “medewerkers” te worden, door “beheerders”, “behoeders” en “priesters” van de schepping te zijn, er een eucharistische relatie mee uit te bouwen.

In het leven van de Kerk is de zorg voor het leefmilieu geen bijkomende activiteit, maar een wezenlijke uiting van zichzelf. Onthecht van elk werelds karakter, is ze louter kerkelijk, is het een “liturgische dienst”. Alle initiatieven en daden van de Kerk zijn “toegepaste ecologie”. In die zin bestaat theologische ecologie niet alleen uit de
ontwikkeling van een ecologische gevoeligheid, noch uit het oplossen van de milieuproblemen op grond van de beginselen van het christelijk mensbeeld en wereldbeeld. Ze strekt zich ook uit tot een vernieuwing van Christus in de schepping in haar geheel, zoals die verwezenlijkt en beleefd wordt in de Goddelijke Eucharistie, als een beeld en voorsmaak van de eschatologische verwerkelijking van het Goddelijk Heilsplan in de doxologische volheid en het licht van het Rijk Gods.

Geëerde broeders en welgeliefde kinderen in de Heer,

De ecologische crisis onthult dat onze wereld een eenheid vormt, dat onze problemen wereldomvattend zijn en gemeenschappelijk. Om de gevaren het hoofd te bieden, zijn een veelzijdige mobilisering, toenadering, samen op pad gaan en samenwerking vereist. Het is ondenkbaar dat de mensheid de ernst van het probleem kent en zich op dezelfde wijze blijft gedragen alsof ze het niet heeft geweten. Gedurende de voorbije decennia heeft het heersende economisch ontwikkelingsmodel in het kader van de globalisering, met vooral het fetisjisme van de economische
indicatoren en winstmaximalisatie, bovendien de ecologische en sociale problemen verergerd, blijft de visie wijd en zijd overheersen dat “er geen alternatieve optie is” en dat het zich niet aansluiten bij het primaat van de economie, tot ongebreidelde sociale en economische neergang zou leiden. Zodoende worden de alternatieve vormen en de
kracht van sociale solidariteit en rechtvaardigheid ontkend en belasterd.

Wij zijn het verschuldigd om ons in te zetten om de ecologische en sociale gevolgen van ons geloof nog meer in daden om te zetten. Het is van groot belang dat onze aartsbisdommen en metropolieën, verschillende parochies en kloosters, ecologische initiatieven en praktijken hebben ingevoerd ter bescherming van het leefmilieu, en programma’s voor milieu-opvoeding hebben opgezet. We moeten de nadruk leggen op de opvoeding in Christus van de jeugd, om er een plaats van cultuur,
ecologisch-morele ontwikkeling en solidariteit van te maken. De kindertijd en puberteit zijn bijzonder geschikte perioden in het menselijk leven voor het scheppen van ecologische en sociale gevoeligheid. Bewust van de ecologische opvoeding, heeft het
Oecumenisch Patriarchaat, in navolging van de ter zake georganiseerde reeks seminaries, de op haar zetel georganiseerde Derde Internationale Halki Conferentie over Theologie en Ecologie (13 mei – 4 juni 2019) gewijd aan het onderwerp van de integratie van de lessen en programma’s over ecologie en ecologische opvoeding in de programma’s van de Theologische Faculteiten. De oplossing van de grote problemen van de mensheid blijkt onmogelijk zonder een geestelijke oriëntering.

Tot slot van deze rede, wensen wij U allen een goed en gezegend kerkelijk jaar, rijk aan God welgevallige werken, en roepen alle in de bewoonde wereld lichtende kinderen van de Moederkerk op om te bidden voor de integriteit van de schepping, om alle dimensies van uw leven ecofiel en met broederliefde te beleven, om te strijden voor de bescherming van het leefmilieu en de bevordering van de vrede en gerechtigheid, en om eens te meer de waarheid te verkondigen dat er geen waarachtige vooruitgang is wanneer de “zeer goede” schepping en de naar het beeld en de gelijkenis van God geschapen mens worden aangetast, en smeken wij door de bemiddeling van de Alheilige, Alzalige Moeder Gods de levenbrengende genade en oneindige ontferming van de Maker en van de hele schepping over u af.

I september MMXIX,
Bartholomeos
van Constantinopel
vurig voorbidder bij God voor U allen